|
|
Zbrojownia
PZL 130 Orlik
Autor: Combat56
W latach 1979 - 1980 opracowano przez mgr inż. Andrzeja Frydrychewicza i konstruktora prowadzącego mgr inż. Tomasza Wolfa projekt lekkiego samolotu śmigłowego, nowej generacji PZL-130 Orlik. Samolot ten miał służyć do treningu podstawowego i średnio-zaawansowanego naśladując własności lotne i ergonomię kabiny bojowego samolotu odrzutowego. Był on pierwszą maszyną byłego Układu Warszawskiego, która miała spełniać podane wyżej kryterium.
Pierwszy prototyp oblatano 12 października 1984 roku wyposażając go w silnik M14pm o mocy 243 kW. PZL-130 Orlik składał się wtedy z ok. 2100 nowych części i ok. 750 zaadaptowanych z innych samolotów i śmigłowców. Pierwszy publiczny pokaz maszyny odbył się w 1985 roku na 36 Salonie Lotniczym w Paryżu. W roku tym również podjęto prace nad opracowaniem turbośmigłowej wersji samolotu. Trzeci ze zbudowanych prototypów samolotu dostarczono do Kanady, gdzie we współpracy z firmą Airtech Canada przebudowano na wersję turbośmigłową z awioniką firmy King. Turbośmigłową wersję oblatano 16 lipca 1986. Produkcję informacyjną Orlików z napędem tłokowym rozpoczęto w 1986 roku, które w 1991 roku przebudowano na wersje turbinową. Wojskowe próby kwalifikacyjne prowadzono jednocześnie z końcowymi fabrycznymi próbami certyfikacyjnymi, w wyniku których w roku 1987 uzyskano certyfikat wg wymagań FAR 23. Pierwszym z potencjalnych klientów na zakup PZL-130 Orlik była Kolumbia. Niestety podczas pokazu dla kolumbijskiego lotnictwa samolot rozbił się w skutek błędu pilota, co spowodowało zamrożenie rozmów i zakończenie współpracy polsko - kolumbijskiej.
Kolejną wersję rozwojową samolotu oznaczoną PZL-130TM Orlik, wyposażony w turbośmigłowy, czechosłowacki silnik Walter M-601 o mocy 550 kW i pięciołopatowe śmigło Avia VJ-508 i oblatano 12 stycznia 1989. Samolot ten przeszedł gruntowne próby w Wojsku Polskim i sprostał wszystkim taktyczno-technicznych wymaganiom na docelowy, seryjny samolot szkolno-treningowy. Następny prototyp tego wariantu wyposażono w silnik PT6A-25A i oblatano 15 marca 1990. Równolegle z prowadzeniem prac na turbośmigłową wersję samolotu, opracowywano również nową, wzmocnioną koncepcje płatowca, którą oblatano 17 września 1991. W wersji tej, nazwanej Orlik-Bis, wprowadzono dość poważne zmiany konstrukcyjne. Wymusiło to duży przyrost masy samolotu. W związku z tym powiększono w nim rozpiętość skrzydeł, wzmocniono podwozie i wyposażono go w dostosowany do pełnej akrobacji silnik Walter M-601E. Samoloty właśnie tej wersji zostały zamówione przez polskie lotnictwo wojskowe, a zaczęto je produkować w 1991 roku. Pierwszy seryjny PZL-130TB oblatany został 21 sierpnia 1992. Obok wersji samolotu PZL-130TB opracowane zostały jeszcze inne odmiany: PZL-130TC, PZL-130TD i PZL-130TE.
Pierwsze samoloty PZL-130TB został przekazany Wyższej Oficerskiej Szkole Lotniczej (obecnie Wyższa Oficerska Szkoła Sił Powietrznych) w Dęblinie wiosną 1994, gdzie służą jako samoloty szkoleniowe młodych adeptów lotnictwa. Okres szkolenia rozpoczyna się w kwietniu i trwa do października. W tym czasie podchorążowie zdobywają nalot ok. 70 h, przy czym po 28 h spędzonych w powietrzu przechodzą egzamin i są dopuszczeni do lotów samodzielnych. Program szkolenia w powietrzu obejmuje: pilotaż podstawowy, pilotaż wyższy (akrobacja), loty parami oraz loty nocne.
Ponadto samoloty te są dodatkowo na wyposażeniu zespołu akrobacyjnego "Orlik' Zespół ten powstał w styczniu 1998 roku i jest stałym bywalcem zarówno na krajowych jak i zagranicznych pokazach lotniczych. Grupa zadebiutowała 22 lipca 1998 na międzynarodowych pokazach lotniczych w Faiford w Anglii. W kraju po raz pierwszy wystąpił na Air Show '98 w Dęblinie. Zespół lata w składzie pięciu samolotów, z czego cztery prezentują pilotaż grupowy, natomiast jeden indywidualny.
Dane techniczne:
- Długość -9 m
- Rozpiętość - 9 m
- Wysokość - 3.53 m
- Pow. nośna - 13,00 m2
- Masa własna - 1600 kg
- Masa całkowita - 2700 kg
- Prędkość maksymalna - 501 km/h
- Uzbrojenie stałe - brak
- Czas wznoszenie - 13,3 m/s
- Pułap - 10000 m
- Zasięg - 1200 km
- Rozbieg - 222 m
- Dobieg - 390 m
|
|
![[rysunek]](/grafika_main/rog1.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/rog2.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/strategie.gif){kind=small}
)