|
|
Zbrojownia
B-2A Spirit - Monografia
Autor: Sieniel
W czerwcu 1977 r. prezydent USA Jimmy Carter podjął decyzję o wstrzymaniu programu budowy nowego bombowca strategicznego B-1A. Oznaczało to, że jeszcze przez wiele lat podstawowym typem amerykańskiego samolotu pozostanie B-52, mający już za sobą w tym czasie prawie dwadzieścia lat służby. Tymczasem USAF podjęły decyzję o rozpoczęciu prac nad nowym bombowcem, mającym powstać na bazie zupełnie nowych technologii (ATB - Advanced Technology Bomber). Podstawowym jego atutem w starciu z radzieckim systemem obrony przeciwlotniczej miała być cecha "niewidzialności" lub inaczej mówiąc niskiej obserwowalności samolotu dla urządzeń radiolokacyjnych. Pierwsze prace nad bombowcem ATB wykonano w 1978 r.
Głównym wykonawcą projektu ATB został zespół firm Northrop/Boeing, w którym Northrop odgrywał wiodącą rolę, natomiast Boeing został głównym kooperantem. Projekt samolotu ATB powstawał na bazie ścisłych wymagań dotyczących dalekiego zasięgu, dużego ładunku uzbrojenia i oczywiście niskiego poziomu obserwowalności. Jak każdy z programów budowy samolotów niewidzialnych, program ATB był ściśle tajny. Z nie potwierdzonych źródeł wynika, że pilotowany model B-2 wystartował do pierwszego lotu w połowie 1989 r. Faktem natomiast jest, że konstrukcja ta w skali 1:1 została zbudowana przy wykorzystaniu badań tylko modelowych (bez budowy makiety samolotu) i przy bardzo szerokim wykorzystaniu komputerowego wspomagania projektowania. Samolot B-2 został zaprojektowany z niespotykaną dotąd dokładnością odwzorowania jego geometrii. Jednym z najtrudniejszych problemów, które rozwiązano, było stworzenie trójwymiarowej bazy danych odwzorowania bryły samolotu. Jednakże problem ten rozwiązano i B-2 jest pierwszym na świecie samolotem o takich rozmiarach i stopniu złożoności, który został zbudowany bez konieczności budowania jego atrapy. W czasie opracowywania samolotu opatentowano prawie 900 nowych materiałów i procesów technologicznych. Reasumując, prace nad B-2 stały się impulsem rozwoju nowych technik projektowania i konstruowania. Pierwotnie USAF wyraziły zainteresowanie zakupem 132 egzemplarzy, z których 120 miało być przystosowane do przenoszenia broni jądrowej. Jednak szybko zmieniająca się sytuacja polityczno - gospodarcza w świecie (rozpad ZSRR) wpłynęła na redukcję zamówień do 21 sztuk.
B-2 jest dwu- lub trzymiejscowym (w zależności od stopnia trudności planowanych misji) strategicznym samolotem bombowym, zbudowanym w układzie latającego skrzydła. Samolot tworzy płat nośny nie mający usterzeń rozumianych w sensie klasycznym. Płatowiec składa się praktycznie z czterech głównych części: centropłata, dwu doczepnych skrzydeł (konstrukcji kesonowej) oraz segmentu centropłata będącego jego częścią rufową. Centropłat, przypominający trapezoidalne pudło, mieści w swym wnętrzu komory uzbrojenia, cztery gondole silnikowe, komory podwozia, wyposażenie oraz kabinę załogi przewidzianą dla trzech osób. W górnej części umieszczone są wloty powietrza, przesunięte do tyłu względem krawędzi natarcia. Płat nośny wyposażony jest w wieloczęściowe powierzchnie ruchome, umieszczone na zygzakowatej krawędzi spływu i odgrywające rolę sterów (wysokości i kierunku), lotek i klap. Dwie powierzchnie mocowane do konsol skrzydłowych są dzielone w poziomie na dwa segmenty (górny i dolny) każda. Rozchylają się one, odgrywając rolę steru kierunku (przy niesymetrycznym rozchylaniu obydwu konsol) lub hamulców aerodynamicznych (przy symetrycznym rozchyleniu). Ruchome powierzchnie sterowe zajmują około 15% całkowitej powierzchni nośnej samolotu (69,675 m2, dla porównania maksymalna powierzchnia nośna samolotu Su-22M4 wynosi 38,49 m2). Podstawowymi materiałami konstrukcyjnymi płatowca są kompozyty, głównie - epoksydowo-węglowe oraz epoksydowo-aramidowe (kevlar). Szeroko zastosowano struktury typu plastra miodu na pokrycie oraz wewnętrzne elementy konstrukcji. Powierzchnię samolotu pokryto specjalnym lakierem rozpraszającym promieniowanie radiolokacyjne.
Podwozie trójpodporowe z przednim punktem podparcia; główne - wózkowe wciągane do góry w kierunku płaszczyzny symetrii samolotu, przednie - dwukołowe wciągane do tyłu. Napęd samolotu tworzą cztery dwuprzepływowe silniki odrzutowe General Electric F118-GE-110 bez dopalaczy o ciągu 4 x 84,50 kN. Umieszczone są wewnątrz płata, w jego górnej części. Dysze wylotowe znajdują się nad stosunkowo dużą powierzchnią, a gazy spalinowe są chłodzone strumieniem zimnego powietrza, co pozwala na zmniejszenie sygnału termicznego oraz ograniczenie hałasu zespołów napędowych. Możliwe jest zainstalowanie specjalnego urządzenia mieszającego gazy spalinowe z kwasem fluorosiarkowym, w celu zapobiegania tworzenia się widocznych smug kondensacyjnych podczas lotu na dużej wysokości. Samolot jest wyposażony w cyfrowy system sterowania z czterokrotną rezerwacją. Oprócz podstawowych zadań spełnianych przez klasyczne układy sterowania, w efektywny sposób zmniejsza on przeciążenia eksploatacyjne (poprzez zmianę rozkładu obciążenia) i pochodzące od podmuchów, polepszając komfort lotu i bezpieczeństwo na małej wysokości. System ten najprawdopodobniej przystosowany jest do automatycznej stabilizacji lotu w przypadku awarii silników (niesymetria ciągu) lub innego rodzaju uszkodzeń, np. mechanicznych płatowca (przestrzelenie itp.). Źródła zachodnie podają, ze samolot B-2 ma sterowność nie gorszą od samolotów myśliwskich.
Właściwości stealth osiągnięto przez przyjęcie układu latającego skrzydła, krzywoliniowych kształtów, użycie materiałów RAM (pochłaniających energię elektromagnetyczną) oraz odpowiednich struktur pochłaniających lub rozpraszających promieniowanie radarowe. Obrys samolotu w widoku z góry składa się z dwunastu prostych odcinków, skierowanych w ściśle określonych kierunkach. Krzywoliniowy zarys bryły płatowca, począwszy od osłony kabiny po wloty powietrza, jest ukształtowany przez ten sam zbiór reguł. Materiały RAM użyto na krawędzie natarcia płata oraz końcówki skrzydeł, ponadto we wspornikach wewnątrz każdego wlotu. Prawdopodobnie większa część powierzchni samolotu pokryta jest ulowymi strukturami pochłaniającymi (rozpraszającymi) fale radarowe oraz lakierem zawierającym ciężkie absorbenty. Poza tym B-2 jest niemal całkowicie zbudowany z materiałów kompozytowych. Zastosowane rozwiązania sprawiły, że stacja radiolokacyjna o typowych długościach fali wykrywa samolot lecący w kierunku stacji z odległości ok. 20 km. Dla porównania, ta sama stacja przy tych samych założeniach wykrywa F-117A z odległości 10 km, B-1B z 30 km, B-52 z 95 km. Przez wielu specjalistów lotniczych, B-2 określany jest samolotem stealth drugiej generacji, natomiast konstruktorzy samolotu podkreślają, że Spirit nie jest tylko "zwykłym" samolotem stealth, lecz przede wszystkim "samolotem zupełnie nowych technologii".
|
|
![[rysunek]](/grafika_main/rog1.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/rog2.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/strategie.gif){kind=small}
