![[rysunek]](/grafika_main/rog1.gif) |
|
![[rysunek]](/grafika_main/rog2.gif) |
 |
 |
 |
|
|
Zbrojownia Szwedzki pancernik Oscar II Autor: Szpila 
Wysoka opinia o szwedzkich pancernikach może śmieszyć, jednak należy tutaj wziąć pod uwagę fakt, iż w Szwecji nie ma zwyczaju odnosić się krytycznie do własnych dokonań. Często prowadzi to do swoistej megalomanii, ponadto żaden z ich pancerników nie miał nigdy okazji nawiązać walki z jakimkolwiek przeciwnikiem. Opracowane więc zostały plany okrętu odpowiadającego powyższym wymogom. Dla obniżenia kosztów sporządzono dwa zmodyfikowane plany, a w końcu można było wybierać spośród trzech propozycji:
Po raz pierwszy po 80 latach okręt wojenny miał otrzymać imię panującego aktualnie władcy - poprzednio był to drewniany okręt liniowy Carl XIV Johan z 1824 r. Dnia 10.09.1903 r. przyjęto ofertę stoczni Lindholmen opiewającą na 3.390.000 koron za budowę samego okrętu bez wyposażenia i uzbrojenia. Kontrakt podpisano 23.09.1903 r., a wkrótce potem położono stępkę. Wyporność okrętu wynosiła 4273 tony, z pełnym obciążeniem 4495 tony. Ten ostatni ciężar rozkładał się w następujący sposób: kadłub 1025 ton = 25,8 %, pancerz 987 ton = 24,8 %, uzbrojenie z amunicją 594 tony = 14,9 %, maszyny itp. 640 ton = 16,1 %, wyposażenie 648 ton = 16,3 %, załoga oraz zapasy 86 ton =2,1 %. Do tego dochodziło 5000 ton węgla oraz 15 ton wody. Wymiary okrętu były następujące: długość na konstrukcyjnej linii wodnej 95,6 m, największa szerokość 15,42 m, zanurzenie konstrukcyjne od linii wodnej do dolnej krawędzi stępki 5,13 m, największe zanurzenie 5,56 m. Zespół napędowy składał się z dziesięciu kotłów typu Yarrow umieszczonych w trzech kotłowniach oraz z dwóch stojących czterocylindrowych maszyn parowych potrójnego rozprężania z zakładów Motała, napędzających dwie czteroskrzydłowe śruby o średnicy 4 m i skoku 4,5 m i o liczbie 150 obr./min. Energii elektrycznej dostarczały cztery generatory o mocy 28 kW, i napięcie 70 V. Moc maszyn wynosiła 9400 KM, zaś prędkość konstrukcyjna 17,8 węzła. Na próbach dnia l5.12.1906 r. podczas trzech godzin uzyskano przeciętną prędkość 18,36 węzłów przy mocy 9496 KM. Prędkość maksymalna wyniosła 18,98 węzła. Przy maksymalnym zapasie węgla 500 ton (norm. 350 ton) zasięg jednostki wynosił 1100 Mm przy prędkości 17,8 w., a 3550 Mm przy prędkości 11 w. Uzbrojenie składało się z dwóch dział artylerii ciężkiej kalibru 210 mm typu M/ 98 w dwóch pojedynczych wieżach ustawionych na dziobie oraz na rufie, ośmiu dział kalibru 152 mm typu M/03 w czterech podwójnych wieżach, dziesięciu dział kalibru 57 mm typu M/89 B, trzech dział kalibru 37 mm typu M/98 B dla słupów parowych, oraz dwóch podwodnych wyrzutni torped kalibru 457 mm umieszczonych po obu burtach pod kątem 90° do płaszczyzny symetrii kadłuba. Uzbrojenie uzupełniały cztery reflektory o średnicy 90 cm typu Schuckerta. Pancerz ruchomych części wież pochodził od Kruppa w Essen, a pozostały pancerz od Schneider'a & Co, w Le Creusot. Grubość pancerza linii wodnej na śródokręciu wynosiła 150 mm, zmniejszając się do 100 mm ku dziobowi i ku rufie. Szerokość pasa wynosiła 1,8 m. Ponad pancerzem linii wodnej leżał pancerz cytadelowy o długości 23 m. Był to w ogóle pierwszy pancernik szwedzki z pancerzem cytadelowym o grubości 100 mm. Za tym pancerzem znajdowały się windy wież 152 mm oraz urządzenia podajnikowe, windy do dział 57 mm oraz ciągi odprowadzające spaliny z kotłów do kominów. Grubość pancerza barbet dział artylerii od 130 do 190 mm. Odległość pomiędzy wieżami liczyła 53,5 m (56% długości kadłuba). Barbety dział artylerii średniej posiadały pancerz 100 mm ze stali chromoniklowej, ruchome wieże miały pancerz o grubości od 60 do 125 mm. Ciężar salwy burtowej wynosił 250 kg. Kierowanie ogniem odbywało się przy pomocy rur głosowych oraz telefonów artyleryjskich z centralą. Łączna grubość pokładu na śródokręciu wynosiła 37 mm (22 mm + 15 mm, płyty stalowe). Schodził on ukośnie ku dolnej krawędzi pancerza linii wodnej, i tam jego grubość wynosiła 35+15 mm = 50 mm. Pancerz wieży bojowej gruby był na 157 mm, pomost szefa eskadry, czyli dowódcy floty wybrzeża 100 mm, pozostałe części pomostu i pozostałe pokłady grube były od 10 do 57 mm. Załoga liczyła 326 ludzi, jako okręt flagowy Oscar II zabierał 335 ludzi (dodatkowo 9 oficerów sztabowych). Pancernik został zwodowany dnia 6. 06. 1905 roku i był jedyną jednostką tego typu z trzema kominami. Prace wykończeniowe przeciągały się na skutek strajków stoczniowców, lecz jesienią 1906 r. można było rozpocząć próby. Tzw. próba oficjalna odbyła się 23.09.1906 r., zaś próba dostawcza 3.04.1907 r. Stwierdzono wówczas pewne tzw. niedogodności. Były one następujące:
Oscar II często otrzymywał zadania reprezentacyjne. W sierpniu 1907 r. udał się na wizytę do Cowes oraz Portsmouth w ramach pierwszego dywizjonu eskadry wybrzeża. W 1911 r. na jego pokładzie król Gustaf V udał się na oficjalną wizytę do Niemiec. W 1918 r. okręt uczestniczył w ekspedycji na Wyspy Alandzkie dla ochrony tamtejszej ludności przed wojskami bolszewickimi. Pierwszym okrętem szwedzkim przybyłym tam 14 lutego był pancernik Thor, zaś 20 lutego na redzie Ekerö zakotwiczył nowy pancernik Sverige oraz Oscar II pod dowództwem Najwyższego Dowódcy Ploty Wybrzeża. Wysadzono desant, który zajął część terytorium wysp. 24 lutego siły te zostały wzmocnione (chociaż w tym wypadku to raczej eufemizm) kanonierką Svensksund z załogą wzmocnioną przez siły królewskiej gwardii przybocznej. Oscar II pozostawał tam do końca kwietnia, po czym przeszedł do Mariehamn, skąd powrócił do kraju w połowie maja. Okręt ten przetrwał najdłużej ze wszystkich szwedzkich pancerników obrony wybrzeża. W czasie swojego istnienia przeszedł cztery poważne modernizacje. W latach 1910-11 pojawił się na nim maszt trójnożny z marsem. W 1916 r. usunięto tzw. nawisy nad wieżami dział 152 mm, a pomost manewrowy oraz przedni maszt przesunięto nieco w kierunku rufy. Podczas pierwszej wojny światowej dwa działa 57 mm zastąpiono działami plot. 57 mm typu M/89 B. W latach 1928-29 odcięto górną część masztu rufowego. Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej w latach 1938-39 postarano się uczynić z Oscara II jednostkę powtórnie zdatną do użytku bojowego. Zastosowano nowy system kierowania ogniem, dodano nowy mars z dalmierzem centralnym, wszystkie stare działa kalibru 57 mm zostały usunięte i zastąpione przez działa plot.- były to cztery działa 57 mm typu M/ 38, dwa działa 25 mm typu M/32, oraz dwa podwójne km 8 mm typu M/36. Następnie wymieniono wszystkie dziesięć kotłów na osiem opalanych węglem oraz dwa przednie opalane ropą. Do wyposażenia doszły m.in.: żyrokompas, trał parawanowy, echosonda oraz trzy nowoczesne reflektory. W momencie powtórnego wejścia pancernika do służby w listopadzie 1939 r. jego wyporność wynosiła 4400 ton, z pełnym obciążeniem 4850 ton, przy zanurzeniu wynoszącym 5,7 m. Służba Oscara II zakończyła się z chwilą zamilknięcia salw II wojny światowej. Oficjalnie został on jednak wycofany dopiero 24.02.1950 r., zaś od 1952 r. pozostawał zakotwiczony jako okręt ćwiczebny dla służb ratowniczych w Harsfjärden w Berga. Sprzedano go za sumę 850.000 koron dnia 11.09.1974 r. firmie Skrot- & Avfallsprodukter w Göteborgu, która przeprowadziła złomowanie. |
![[rysunek]](/grafika_main/strategie.gif){kind=small}
)
)