![[rysunek]](/grafika_main/rog1.gif) |
|
![[rysunek]](/grafika_main/rog2.gif) |
 |
 |
 |
|
|
Zbrojownia Szwedzki pancernik Manligheten Autor: Szpila 
Dwuletni okres przerwy pomiędzy postanowieniem o budowie pierwszych trzech jednostek typu "Äran", a rokiem 1901, kiedy to przyznano środki na budowę Manligheten, umożliwił dokonanie pewnych ulepszeń. Z zewnątrz różnica polegała na nieco pełniejszej części dziobowej, najistotniejsze szczegóły mieściły się jednak we wnętrzu okrętu. Po raz pierwszy na szwedzkim pancerniku załoga otrzymała szafki na ubrania oraz rzeczy osobiste, w przeciwieństwie do wcześniejszych szuflad na worki żeglarskie oraz skrzynie. Załoga otrzymała też lodówkę. Największym jednak ulepszeniem było wprowadzenie centralnej ciepłowni dla ogrzewania pomieszczeń załogi w okresie zimowym (system Puncalore) oraz ich wentylacji. Rysunki zostały zatwierdzone listem królewskim z dnia 22.11.1901 r. Całkowity koszt okrętu wyniósł 5.026.000 koron. Pewne pojęcie o niektórych proporcjach może dać oferta Boforsa z 25.10.1901 r., gdzie zakłady zaoferowały dostawę sześciu dział kalibru 152 mm typu M/98 z lawetami wieżowymi M/99 za sumę 38.000 koron sztuka.
W 1913 r. w Karlskronie przeprowadzono modernizację i przystosowano część pomieszczeń dla potrzeb 24 kadetów. Około 1916 r. dwa działa 57 mm starego typu wymieniono na dwa działa przeciwlotnicze typu M/89 B tego samego kalibru. W połowie lat dwudziestych dwa kotły przystosowano do opalania ropą. W sierpniu 1929 (lub 1930) Manligheten wszedł na mieliznę przy Pillholm koło Dalarö w południowych szkierach Sztokholmu. Interesujący jest sposób uwolnienia pancernika z mielizny, jako że niszczyciel Wachtmeister płynąc pełną prędkością raz za razem koło pancernika próbował uwolnić go poprzez rozkołysanie fal. Udało się to dopiero przed zapadnięciem zmierzchu. W następstwie decyzji o obronie kraju z 1936 r. Manligheten został powtórnie wyposażony w październiku 1937 r. i przeszedł do Nya Varvet w Göteborgu, gdzie został okrętem flagowym w powtórnie utworzonej Eskadrze Göteborgskiej. W momencie wybuchu wojny 35 letni pancernik był trzonem tejże eskadry. Pierwsze poważne spotkanie z niebezpieczeństwami wojny miało miejsce 13.12.1939 r., kiedy to zginęło sześciu członków jego załogi na skutek detonacji wychwytywacza min z wyciągniętego trału pochodzącego z niemieckiego trałowca. W kwietniu 1940 r. Manligheten wraz z niszczycielami Wrangel i Wachtmeister (zwodowane 1917 r.) oraz okrętami podwodnym Hajen, Sälen i Valrossen (zwodowane w 1917-18 r.) oraz z pewną ilością jednostek pomocniczych udał się na otwarte morze, jako że obawiano się niemieckiej inwazji na wybrzeżu zachodnim. Jednak flota niemiecka popłynęła dalej ku wybrzeżom Norwegii, które zostały zaatakowane 9.04.1940 r. Swoją drogą, uderza tutaj słabość sił przeznaczonych do obrony, co pozwala na wyciąganie bardzo różnych wniosków. Pomiędzy grudniem 1940 r. a 21.07.1941 r. Manligheten został poddany znacznej przebudowie oraz modernizacji. Można powiedzieć, iż stare miejsce we flocie zachodniego wybrzeża zostało zajęte przez całkowicie nową jednostkę. Z zewnątrz możną było zauważyć wychyloną stewę dziobową. Zainstalowano osiem nowych kotłów, w tym sześć dopalanych węglem i dwa ropą. Działa artylerii średniej oraz ciężkiej zostały przegwintowane wgłębnie, uzyskały większy zasięg, otrzymały centralny celownik oraz centralę kierowania ogniem, ponadto przystosowano je do strzelania nowoczesną amunicją. Działa artylerii przeciwlotniczej zostały całkowicie wymienione. Był to taki sam zestaw o kalibrach 57, 40 oraz 25 mm jak na Äran oraz Tapperheten. Na pokładzie zamontowano tory minowe. Przebudowa stewy dziobowej pociągnęła za sobą wzrost długości kadłuba na linii wodnej do 90,2 m. Wyporność zwiększyła się o 35 ton w stosunku do siostrzanych jednostek.
Pancernik został wycofany ze służby 24.02.1950 r. i dwa lata później sprzedany dla Marinverkstäderna do Karlskrony za sumę 350 tys. koron. Po zdjęciu wszystkich nadbudówek oraz wymontowaniu wnętrza kadłub zaholowano do Gullmarsbasen w Bohuslän, gdzie stał się elementem mostu pontonowego. W roku 1984 postanowiono o sprzedaży kadłuba na złom, co nastąpiło w następnym roku. |
![[rysunek]](/grafika_main/strategie.gif){kind=small}
)
)
)