|
|
Technika
Bezpilotowe środki pola walki w siłach zbrojnych USA cz.2
Autor: Rogalla
Część 2 - Teraźniejszość
Do czasu konfliktu w Zatoce Perskiej, siły zbrojne USA polegały na dwóch rodzajach środków rozpoznania: załogowych statkach powietrznych oraz satelitach. Załogowe statki powietrzne, takie jak SR-71, U-2, JSTARS, AWACS, Guardrail, ES-3, ATARS czy wreszcie rozpoznawcze wersje samolotów taktycznych, dają dużą ilość danych wizualnych (i nie tylko) o wysokiej rozdzielczości, bardzo łatwo dają się wprzęgnąć w różnorakie scenariusze taktyczne i mogą pozostawać, praktycznie nad celem (zasięg urządzeń rozpoznania) wiele godzin, do granicy wytrzymałości załogi (przyjmuje się 8 godzin). Jednak właśnie granica wytrzymałości załogi oraz związane z problemem ludzkim dodatkowe cechy negatywne, takie jak: narażanie członków załogi na skutki przeciwdziałania przeciwnika, czy same ograniczenia projektowe wynikające z wariantu załogowego, są właśnie najpoważniejszymi wadami załogowych środków rozpoznania powietrznego.
Rozpoznanie satelitarne daje zasięg globalny, jednak poprzez zwykłe prawa mechaniki orbitalnej, pokrycie danego terenu jest z reguły ograniczone do maksimum 20 minut, 3-4 razy dziennie, w zależności od szerokości geograficznej celu oraz danych orbity satelity.
Ciągłość rozpoznania można osiągnąć jedynie poprzez zastosowanie satelitów geostacjonarnych, co nie jest możliwe ze względu na olbrzymie koszty utrzymania proponowanych konstelacji satelitów (system nawigacyjny GPS składa się z 24 satelitów, gdy weźmiemy pod uwagę skuteczny zasięg środków rozpoznania, podobny system rozpoznawczy musiałby składać się z dużo większej ilości satelitów). |
 |
Global Hawk |
Próby przyporządkowania poszczególnych systemów rozpoznania satelitarnego dowódcom szczebla taktycznego, podczas wojny w Zatoce perskiej, ze względu na ogrom danych oraz minimalne możliwości ich obróbki polowej, skończyły się mało przyjemnym "szumem informacyjnym". Dodatkowo, ze względu na stałość parametrów orbity, środki te są łatwe do biernego zakłócenia, co ostatnio potwierdzone zostało, po raz kolejny w Jugosławii.
We wspomnianym już konflikcie z Irakiem, powrócono właśnie do koncepcji wykorzystania bezpilotowych środków rozpoznania powietrznego. Głównym zwycięstwem systemu Pioneer nie było dostarczenie danych o wysokiej rozdzielczości, gdyż tych z wysokości 1670 metrów, korzystając z urządzeń video, nie był w stanie dostarczyć lecz wpłynięcie na zmianę stanowiska dowódców taktycznych, wobec użycia środków bezpilotowych.
Prawdziwy renesans środków bezpilotowych był bezpośrednim wynikiem udanego wykorzystania systemu Predator w trakcie działań wojennych prowadzonych przez byłe republiki Jugosławii.
The Defense Airborne Reconnaissance Office - DARO
 |
Ta komórka została stworzona przez Departament Obrony USA w 1994 roku, w celu stworzenia spójnego modelu projektowania, budowy i wykorzystania wszystkich dostępnych typów środków rozpoznania powietrznego i systemów naziemnych obsługi, w całym spektrum sił zbrojnych USA. Powstały The Defense Airborne Reconnaissance Program, inkorporuje takie systemy jak :U-2, EP-3, RC-135, UAVs, The Distributed Common Ground System (DCGS), projekty oraz powstałe już systemy Stealth, zobrazowania, reemisji itd. plus wspólny dla wszystkich środków, system wymiany danych - CDL (Common Data Link). |
Outrider |
DARO czuwa nad wzajemną kompatybilnością systemów oraz rozwojem poszczególnych technologii rozpoznania.
Docelowy model rozpoznania z wykorzystaniem UAVs składa się z dwóch głównych członów: taktycznego (dwa systemy: Outrider oraz Predator) oraz HAE (High Altitude Long Endurance- wysokościowe środki rozpoznania o dużym zasięgu), składający się z systemów Global Hawk (Tier II plus) oraz DarkStar (Tier III minus), oba programy rozwijane są przez DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency). Człon HAE to środki rozpoznania przyporządkowane szczeblowi operacyjnemu, zaś środki taktyczne mają być pod bezpośrednią kontrolą dowódców szczebla taktycznego (sytuacja nie jest wcale nowa, podobny system, już w połowie lat 60-tych przyjęli Rosjanie, dodając w wielu wypadkach bataliony dronów rozpoznawczych do korpusów, w tym trzeba zaznaczyć iż mimo dość sztywnej struktury dowodzenia, najczęściej UAVs wykonują zadania na rzecz związków taktycznych wielkości batalionu). Różnice pomiędzy poszczególnymi członami są dość wyraźne, HAE dostarczać mają dane głownie w postaci zdjęć ("still frame") w całym dostępnym spektrum fal, zaś taktyczne UAVs skupić się mają na dostarczaniu obrazu video pola walki. Także w samej istocie bazowania tkwi duża różnica, jako że systemy HAE mają bazować na lotniskach zaś taktyczne, korzystając z mobilnych platform, mają się przemieszczać wraz z wojskami.
Outrider
System Outrider został zaprojektowany do współpracy ze związkami taktycznymi Brygady manewrowej US Army, Samodzielnymi Pułkami Kawalerii Pancernej, szczeblem pułku US Marines oraz Grupami taktycznymi US Navy. Docelowo ma zastąpić systemy Pioneer w tych siłach zbrojnych. Początkowo ma zapewnić całodobowe rozpoznanie elektrooptyczne (video), w paśmie widocznym i podczerwieni oraz akwizycję celów. W toku użytkowania, planuje się dodać takie możliwości jak wykorzystanie urządzeń MTI (moving target indicator- śledzenie ruchu celu), radar o syntetycznej aperturze (SAR), prowadzenie walki radioelektronicznej oraz retranslacja. |
 |
Outrider |
Outrider został przetestowany przez związki 4 Dywizji Piechoty Zmechanizowanej, w Fort Hood, Texas, w 1997 roku, po czym wprowadzony na wyposażenie. Planuje się budowę 61 systemów, składających się z 244 pojazdów.
| Koszt |
350,000 $ za pojazd |
| Wymiary |
rozpiętość 3,36 m , długość 3 m |
| Masa startowa |
177 kg, w tym 39 kg paliwa |
| Długość pasa startowego |
100 m |
| Masa przenoszonych środków |
37 kg w komorze kadłubowej, plus 42 kg na podwieszeniu |
| Zasięg |
200 km |
| Autonomiczność |
4,9 h na 200 km / 7,2 h na 50 km |
| Prędkość |
64-204 km/h, ekonomiczna 167 km/h |
| Wyposażenie nawigacyjne |
GPS, z systemem inercyjnym jako awaryjnym |
| Obrona bierna |
brak środków ECM oraz stealth |
| Siły potrzebne do przerzutu systemu |
1 C-130 |
| Łącze C2 |
VHF, zasięg wzroku |
| |rodki rozpoznania |
optroniczne plus w podczerwieni |
| Skład pełnego systemu |
4 UAVs, 4 zasobniki modułowe ze środkami rozpoznania, 2 mobilne GCS, stacja odbiorcza danych rozpoznania, zdalnie sterowane stanowiska przechwytywania |
Predator
Nazywany też pojazdem średniego zasięgu, operującym na średnich wysokościach (MAE- Medium Altitude Endurance) lub Tier II, jest derywatywem pojazdu Gnat 750 (Tier I), używanego operacyjnie przez CIA. Program rozwojowy prototypów został zakończony w 1996 roku, zaś Outrider wszedł do produkcji. Predator zapewnia rozpoznanie dalekiego zasięgu, przy długim czasie pozostawania nad celem w ramach IMINT (Imaginery Intelligence-przyp.). Organicznie został wyposażony w radar o syntetycznej aperturze oraz wyposażenie komunikacyjne pozwalające operować pojazdem poza zasięgiem wzroku. |
 |
Predator EUCOM C4I Architecture |
Użyte łącze pozwala na natychmiastowe przeprogramowanie środków rozpoznania oraz trasy lotu, w zależności od chwilowych potrzeb dowódców szczebla taktycznego. Ponieważ wyposażony jest, podobnie jak samoloty w urządzenia odladzające, może operować w każdych warunkach atmosferycznych, ponadto użycie komercyjnych komponentów elektronicznych niweluje ryzyko dostania się w ręce nieprzyjaciela niepożądanych technologii, jeżeli pojazd zostałby zniszczony. GCS składa się z operatora/pilota, operatora zasobnika rozpoznawczego oraz dwóch analityków i specjalistów łączności. System zapewniający całodobowe rozpoznanie taktyczne zawiera w sobie 3-4 pojazdy, jedną GCS oraz 28 ludzi obsługi.
| Koszt |
3,2M $ za pojazd, 2,9M $ za GCS, ogólnie 28,4 M$ za cały system |
| Wymiary |
rozpiętość 14,76 m , długość 8,1 m |
| Masa startowa |
966 kg, w tym 300 kg paliwa |
| Długość pasa startowego |
758 m |
| Masa przenoszonych środków |
207 kg |
| Zasięg |
925 km |
| Autonomiczność |
24 h na pozycji obserwacyjnej, max. 35 h |
| Prędkość |
120-204 km/h, ekonomiczna 130 km/h |
| Wyposażenie nawigacyjne |
oprócz operacji start / lądowanie, całkowicie autonomiczny |
| Obrona bierna |
brak środków ECM oraz stealth |
| Siły potrzebne do przerzutu systemu |
5 C-130, 2 C-141, 1 C-5/C-17, gotowość operacyjna w 6 h. |
| Łącze C2 |
UHF, MILSATCOM (16 kBs), Ku-Band (1,5 MBs), VHF/IR (4,5 MBs) |
| |rodki rozpoznania |
optroniczne plus w podczerwieni, SAR (łącze wyłącznie Ku-Band) |
| Skład pełnego systemu |
4 UAVs, 4 zasobniki modułowe ze środkami rozpoznania, 2 mobilne GCS, stacja odbiorcza danych rozpoznania, zdalnie sterowane stanowiska przechwytywania |
Dane rozpoznania systemu, implementowane są do systemu C4I poprzez system TROJAN SPIRIT II (SATCOM) i bramkę X.778 (rozwinięcie bramki łącza SC11 z US Navy). Aby zapewnić przekaz danych , w czasie zbliżonym do rzeczywistego, do wszystkich zainteresowanych dowódców, używa się wymiennie Joint Broadcast System (JBS- Wspólny System Transmisji Danych Dla Wszystkich Rodzajów Sił Zbrojnych) albo bramki TS II w Fort Belvoir, Virginia lub obu. Głównym dostawcą systemu jest General Atomics z San Diego. Obecnie systemy Predator są operacyjnie używane przez 11 dywizjon Rozpoznania US Air Force, którego macierzystą bazą jest Nellis AFB.
Predator w Bośni
 |
Po raz pierwszy, system został użyty operacyjnie od lipca do listopada 1995 roku nad Bośnią, wspierając działania NATO, ONZ i USA. Podczas tych działań, rozpoznanie przeprowadzały trzy pojazdy, wyposażone tylko w urządzenia optroniczne. Operowały z bazy Gjader w Albanii. Dwa pojazdy zostały stracone (jeden od ognia plot, drugi przez awarię silnika), jednak system całkowicie potwierdził swoją skuteczność jako środek rozpoznania szczebla taktycznego. |
Predator |
Niestety, nie wyposażony jeszcze w urządzenia umożliwiające działalność w każdych warunkach atmosferycznych, był praktycznie nie-operacyjny w warunkach silnych wiatrów, opadów, czy też dużego zachmurzenia. Po raz drugi, Predatory pokazały się w Bośni w marcu 1996 roku, wkrótce też, w listopadzie stracono następny pojazd, z powodu awarii silnika.
Tym razem jednak, system został wyposażony już w docelowe urządzenia umożliwiające operacje w każdych warunkach atmosferycznych, dzięki czemu gotowość operacyjna znacznie wzrosła. Mimo tych środków, podczas całej ewaluacji operacyjnej systemu, stwierdzono, iż pogoda jest głównym czynnikiem limitującym jego możliwości, gdyż na wszystkie zaplanowane misje, 17 procent trzeba było odwołać a 19 procent przerwano w trakcie wykonywania, wszystko przez warunki atmosferyczne. Dodatkowo, nie do końca przełamano niechęć dowódców kontrolujących obszary powietrzne do implementacji systemu.
HAE UAVs
 |
Ten człon modelu reprezentują DarkStar oraz Global Hawk, wzajemnie się uzupełniające. Pierwszy z nich, przeznaczony jest do penetracji rejonów silnie bronionych, a Global Hawk, mający większy zasięg oraz masę przenoszonego wyposażenia, ma być główną platformą rozpoznania dla dowództwa wysokiego szczebla. CGS (Common Ground Segment - Wspólny Segment Naziemny) zapewnić ma całkowitą interoperacyjność obu systemów z infrastrukturą C4I sił zbrojnych , w zakresie wymiany danych oraz kontroli faz lotu dając dużą elastyczność dowództwu, w zakresie operacji rozpoznania. |
Global Hawk |
Systemy te zostały zaprojektowane z myślą o wykonywaniu zadań związanych z ewaluacją calów, zarówno przed uderzeniem jak i po, jak też z głębokim rozpoznaniem, także radioelektronicznym.
Program został zainicjowany w 1994 roku, zaś decyzję w zakresie produkcji systemów mają zapaść na początku 2000 roku. Warto zauważyć, iż za wdrożenie systemu odpowiedzialny jest program USAF BIG SAFARI, ten sam, który wprowadził na wyposażenie drony systemu Lightning Bug, w 1960 roku.
Global Hawk
Znany też jako CONV HAE (Conventional High Altitude Endurance HAE- Konwencjonalny pojazd wysokościowy dalekiego zasięgu) lub Tier II plus, będzie główną platformą rozpoznania szczebla operacyjnego. Operować ma z baz, znajdujących się poza teatrem działań. Dzięki dalekiemu zasięgowi, Global Hawk może być dostępny w rejonie działań, w czasie kilkunastu godzin, nie dni, jak to ma miejsce z systemami taktycznymi. Dodatkowo, wysoki pułap działania oraz różnorakie wyposażenie obronne (głównie obrony biernej) mają zapewnić wysoką "przeżywalność" pojazdu w warunkach słabego i średniego przeciwdziałania przeciwnika. |
 |
Global Hawk |
Głównym dostawcą Global Hawk'a jest firma Teledyne Ryan Aeronautical z San Diego, California.
Jak na razie opóźnienie programu nie przekracza 4 miesięcy, więc, najprawdopodobniej wejdzie on na wyposażenie około roku 2002.
Głównym dostawcą jest grupa Lockheed Martin/Boeing . 29 marca 1996 roku, DarkStar wykonał pierwszy, całkowicie udany lot, jednak podczas drugiego, z 22 kwietnia 1996 roku, podczas startu doszło do niekontrolowanego zakłócenia wzdłużnego przepływu strug powietrza na skrzydłach, co spowodowało nagłe uniesienie się nosa pojazdu i w rezultacie jego rozbicie.
| Koszt |
10M $ za pojazd, 20M $ za CGS |
| Wymiary |
rozpiętość 35,15 m , długość 13,3 m, wysokość 4,55 m |
| Masa startowa |
11776 kg, w tym 6760 kg paliwa |
| Długość pasa startowego |
1515 m, automatyczny start i lądowanie |
| Masa przenoszonych Prodków |
920 kg, 1800 kg z wykorzystaniem pylonów zewnętrznych |
| Zasięg |
5500 km, zasięg maksymalny 27000 km |
| Autonomiczność |
24 h na pozycji obserwacyjnej, max. 40 h |
| Prędkość |
650 km/h |
| Wyposażenie nawigacyjne |
oprócz operacji start / lądowanie, całkowicie autonomiczny, do operacji startu/lądowania używa systemu nawigacyjnego DGPS |
| Obrona bierna |
ECM oraz Radar Warning Receivers (RWR) |
| Siły potrzebne do przerzutu systemu |
1 C-5/C-17, tylko wyposażenie i personel |
| Łącze C2 |
UHF, MILSATCOM (16 kBs), Ku-Band (1,5 MBs), VHF/IR (274 MBs) |
| Środki rozpoznania |
optroniczne plus w podczerwieni, SAR (łącze wyłącznie Ku-Band) |
DarkStar
Pojazd o obniżonej wykrywalności przez radar, DarkStar, ma zapewnić dowództwu operacyjnemu dane rozpoznawcze z rejonów o silnym nasyceniu środkami przeciwdziałania przeciwnika. Jak w każdej dotychczasowej konstrukcji z wykorzystaniem technologii stealth, jest on wynikiem kompromisu pomiędzy wymaganiami dotyczącymi właściwości lotnych i możliwości przenoszonego wyposażenia a tymi dotyczącymi przeżywalności pojazdu na współczesnym polu walki. |
 |
DarkStar |
 |
Jego minimalna, udowodniona już podczas testów, skuteczna powierzchnia odbicia promieni radarowych jest mniejsza kilkakrotnie od samolotu F-117. Pojazd będzie automatycznie wykonywał misje na średnich zasięgach, przenosząc albo pakiet SAR albo optroniczny. Po poprawieniu oprogramowania odpowiedzialnego za tę fazę lotu, DarkStar wykonał, bez dalszych niepowodzeń kilkanaście lotów testowych.
|
DarkStar |
| Koszt |
10M $ za pojazd, 20M $ za CGS |
| Wymiary |
rozpiętość 20,91 m , długość 13,3 m, wysokość 4,55 m |
| Masa startowa |
3956 kg, w tym 1380 kg paliwa |
| Długość pasa startowego |
1200 m, automatyczny start i lądowanie |
| Masa przenoszonych środków |
460 kg, 420 kg dla pakietu SAR |
| Promień działania |
925 km |
| Autonomiczność |
8 h na pozycji obserwacyjnej, max. 12 h |
| Prędkość |
463 km/h |
| Wyposażenie nawigacyjne |
oprócz operacji start / lądowanie, całkowicie autonomiczny, do operacji startu/lądowania używa systemu nawigacyjnego DGPS |
| Obrona bierna |
stealth |
| Siły potrzebne do przerzutu systemu |
1 C-5/ 2 C-17, 5 pojazdów plus GCS oraz 43 ludzi obsługi |
| Lącze C2 |
UHF, MILSATCOM (16 kBs), Ku-Band (1,5 MBs), VHF/IR (137 MBs) |
| Środki rozpoznania |
optroniczne plus w podczerwieni, SAR (łącze wyłącznie Ku-Band) |
Bardzo ciekawą cechą wyposażenia pojazdu, jest, w wypadku użycia pakietu SAR, działanie w tzw. cichym trybie pracy radaru, praktycznie niewykrywalnym dla czujników przeciwnika, podobnym trybem pracy cechuje się radar samolotu F-22. W trybie poszukiwania, radar ten będzie miał możliwość przeszukiwania "wycinków" terenu o szerokości 10,3 km. Inną ciekawą własnością jest fakt iż urządzenia przeszukują wyłączenie teren na lewym trawersie pojazdu.
|
|
![[rysunek]](/grafika_main/rog1.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/rog2.gif)
![[rysunek]](/grafika_main/strategie.gif){kind=small}
)
)
)