Armie świata

Siły zbrojne Białorusi

Autor: Sieniel

Doktryna wojenna

Głównym celem polityki Republiki Białoruś jest stworzenie sprzyjających, zewnętrznych i wewnętrznych, warunków do stabilnego funkcjonowania państwa i jego rozwoju, zagwarantowanie narodom Republiki praw, swobód obywatelskich i ochrony społecznej, pokojowych warunków życia i pracy. Doktryna wojenna obejmuje rezygnację z broni jądrowej na rzecz Rosji. Zwierzchnikiem SZ jest prezydent, który jest również przewodniczącym Rady Bezpieczeństwa.

Za zgodą Rady Najwyższej, mianuje i odwołuje ministra obrony, ministra spraw wewnętrznych oraz przewodniczącego Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego. Do uprawnień prezydenta należy ponadto, zarządzenie na całym terytorium kraju (bądź też jego części), stanu wyjątkowego w przypadkach zagrożenia integralności i samego istnienia państwa oraz klęsk żywiołowych.

Rada Najwyższa (RN) jest najwyższym kolegialnym organem koordynacyjno-politycznym, zajmującym się: wyznaczaniem polityki państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wojskowego i politycznego, strategii oraz potencjału obronnego. Poza tym RN zobowiązana jest do:

• zaakceptowania decyzji prezydenta;
• zawierania pokoju oraz uchwalaniu doktryny wojennej;
• ogłaszania stanu wojny.

W skład Rady Bezpieczeństwa wchodzi prezydent oraz przedstawiciele najwyższych organów władzy wykonawczej i ustawodawczej, a także reprezentanci tzw. resortów strategicznych - MON, MSW, MSZ oraz Ministerstwa Finansów. Republika Białoruś gwarantuje bezwzględną realizację założeń doktryny wojennej.

Potwierdza również przejęcie wszelkich zobowiązań międzynarodowych, wynikających z umów w sprawie redukcji sił zbrojnych i zbrojeń byłego ZSRR, z Uchwały ONZ, Aktu Końcowego KBWE (OBWE), dokumentu Konferencji Sztokholmskiej, Karty Paryskiej dla nowej Europy, a także z ogólnie przyjętych norm w stosunkach międzynarodowych.
A ponadto:

• nie traktuje żadnego państwa jako potencjalnego przeciwnika;
• nie traktuje żadnego narodu jako swojego wroga;
• przestrzega zasad nienaruszalności granic;
• przestrzega zasad zawartych w Karcie Paryskiej;
• nie rozpatruje siły militarnej jako głównego środka do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego;
• przestrzega zasady nieintegracji w wewnętrzne sprawy innych państw;
• umacnia i akceptuje rolę ONZ w utrwalaniu bezpieczeństwa zbiorowego;
• współdziała z zainteresowanymi państwami regionu, w sprawie utworzenia "strefy bezatomowej" od Bałtyku do Morza Czarnego;
• nie uczestniczy w konfliktach zbrojnych między innymi państwami;
• nie udostępnia swojego terytorium do realizacji planów wojennych tych państw.

Sytuacja wojskowa

Białoruś charakteryzuje się najsilniej zaznaczonym wpływem osobowości i poglądów prezydenta na prowadzenie polityki zagranicznej. Społeczeństwo białoruskie jest najbardziej prorosyjskie ze wszystkich państw postradzieckich. Umożliwia to realizację polityki A. Łukaszenki. Do głównych czynników tej sytuacji w Białorusi zaliczymy:

• społeczne poparcie dla związków z Rosja;
• trudną sytuację gospodarczą;
• autokratyczne tendencje w sposobie sprawowania władzy przez prezydenta Łukaszenkę.

Rosja i Białoruś "uważnie śledzą proces włączenia Polski do NATO i dążenia Litwy do integracji z Paktem", gdyż sytuacja ta stwarza określone niedogodności dla Rosji w regionie Kaliningradu. W 1992 r. Rada Najwyższa podporządkowała rządowi wszystkie wojska rozlokowane na terytorium Republiki (wyjątek stanowią strategiczne siły WNP, szczególnie siły jądrowe).

W 1992 we wszystkich jednostkach SZ , ponad 100 tys. osób (90%) żołnierzy i oficerów) złożyło przysięgę na wierność Białorusi. Sytuacja wojskowa nie poszła w kierunku stworzenia całkowicie suwerennych, narodowych sił zbrojnych. W armii białoruskiej nie dokonują się właściwe reformy strukturalne. Z punktu widzenia analizy sytuacji wojskowej Białorusi decydujące są dwa zjawiska:

• integracja z siłami zbrojnymi Rosji;
• nie wywiązywanie się z postanowień traktatu CFE i wstrzymanie wycofania postradzieckiej broni jądrowej.

Armia białoruska jest obecnie poddawana daleko idącej integracji z SZ Rosji. W 1996 podpisano dziesięć kolejnych porozumień zacieśniających współpracę wojskową w zakresie bezpieczeństwa regionalnego, wspólnej polityki obronnej i zasad formowania SZ Rosji i Białorusi. Zatwierdzono także ustalenia w kwestii wspólnego planowania i użycia wojsk oraz harmonogramu opracowywania dokumentów dotyczących tworzenia regionalnej grupy wojsk SZ FR i RB.

Przedstawiciele białoruskiej opozycji utrzymują, iż podpisany układ o powołaniu do życia Stowarzyszenie Suwerennych Republik (Rosji i Białorusi) zawiera tajne punkty o charakterze wojskowym. Na Białorusi znajduje się jeszcze 18 rakiet typu SS-25 z głowicami jądrowymi. Rakiety te, w myśl zawartych porozumień powinny być z tego kraju wycofane. Poza tym, przekroczone są limity posiadanego sprzętu dotyczą czołgów, BWO i samolotów. Siły zbrojne.

Białoruś przejęła po radzieckich siłach zbrojnych liczące około 170 tys. żołnierzy zgrupowanie wojsk oraz liczny, nowoczesny sprzęt bojowy. Siły zbrojne zaczęto tworzyć na bazie byłego radzieckiego Białoruskiego Okręgu Wojskowego, w skład którego wchodziły: wojska lądowe i lotnicze oraz zaplecze techniczne. Rosjanie stanowili w 1992 około 60% kadry oficerskiej. Według danych z dnia 01.11.97 w armii służyło 83817 żołnierzy, w tym:

• w siłach lądowych - 43757;
• w wojskach lotniczych - 12334;
• w wojskach OP - 10129;
• w centralnych sztabach - 1212.

W gronie żołnierzy zawodowych pełniących służbę w białoruskich SZ tylko 50% osób to Białorusini, pozostała część stanowią Rosjanie (ponad 35%), Ukraińcy, Polacy i inni.

Siły szybkiego reagowania

Rdzeń białoruskich SSR stanowi Gwardyjska Dywizja Powietrzno-Desantowa oraz 38 Samodzielna Brygada Powietrzno-Desantowa. Na ich bazie utworzono trzy jednostki mobilnych sił operacyjnych. W białoruskich SZ trwa proces tworzenia tzw. sił manewrowych (są one odpowiednikiem sił szybkiego reagowania w armiach innych państw). W działaniach bojowych będą używane jako wysoce manewrowe odwody ogólne Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych. Do głównych zadań tych sił należy:

• wzmacnianie korpusu armijnego pierwszego rzutu operacyjnego w rejonie głównego wysiłku;
• prowadzenie operacji obronnych w ścisłym współdziałaniu z KA;
• udział w ochronie granicy państwowej oraz osłonie mobilizacyjnego rozwinięcia SZ w okresie zagrożenia;
• wykonywanie zadań specjalnych w składzie odwodu Naczelnego Dowództwa SZ.

Jednostki manewrowe tworzono na bazie istniejących powietrznodesantowych związków taktycznych (103 DPD i 38BPD). W wyniku tych zmian powstaną brygady manewrowe (6.500 żołnierzy). W składzie brygady manewrowej znajdują się pododdziały dowodzenia i łączności, bojowe, zabezpieczenia działań oraz logistyczne.

Podczas realizacji zadań bojowych na korzyść jednostek manewrowych będą działać 39 pułk lotnictwa transportowego oraz 65 brygada śmigłowców. Wydzielone jednostki lotnicze będą wykonywać głównie zadania transportu powietrznego oraz wsparcia działań bojowych (śmigłowce uderzeniowe). Brygady manewrowe staną się związkami taktycznymi o dużych możliwościach prowadzenia samodzielnych działań bojowych w różnych regionach Białorusi. Już obecnie, na etapie formowania tych jednostek, posiadają one około 230 BWP i ponad 70 środków artyleryjskich kalibru powyżej120 mm.

Białoruś ma tylko jeden pułk lotnictwa transportowego (pltr) i dysponuje niewielką liczbą śmigłowców transportowych. Siły te, nie są w stanie przetransportować więcej niż jedna Brygadę Powietrznodesantową. Ze względu jednak na niewielkie terytorium Białorusi będzie można przemieszczać brygady transportem kołowym i dlatego wyposażono je w wozy bojowe (piechoty i desantowe). W wyniku zmian restrukturyzacyjnych siły szybkiego reagowania będą się składać z trzech brygad manewrowych:

• w m. Witebsk;
• w m. Borowucha;
• w m. Brześć.

Jednostki te utworzono na bazie pułków Powietrzno - Desantowych. Dowództwo SSR znajduje się w Witebsku.

Siły powietrzne i obrony powietrznej (SP i OP)

W uzbrojeniu i wyposażeniu wojsk lotniczych znajduje się: ok. 286 samolotów bojowych, MiG-29/27, MiG-23/44, Su-25/99, Su-24/42, Su-27/22, Mi-24 - 71. Dowództwu WOP podlegają: brygady (pułku) rakiet i artylerii przeciwlotniczych oraz jednostki radiotechniczne. W składzie wojsk rakietowych OP znajdują się:

• 5 brygad rakietowych OP (BR OP),
• 2 pułku rakiet OP (prOP),
• 2 grupy OP,
• samodzielny dywizjon OP.

W uzbrojeniu wojsk OP znajduje się 200 zestawów rakiet: SA-2 (S-75 Wołchow), SA-3 (S-125 Newa), SA-5 (S-200 Wega) oraz SA-10 (S-300 Buk). W składzie jednostek radiotechnicznych OP występują: 2 brygady radiotechniczne, pułku radiotechniczny oraz batalion walki radioelektronicznej (b WRE).

W wojskach OP nie występują jednostki lotnicze. W okresie pokoju stałe dyżury bojowe w systemie OP pełnią jednostki wydzielone ze składu wojsk lotniczych. Podczas dyżurów są one podporządkowane Centralnemu Stanowisku Dowodzenia Wojskami OP Białorusi. W skład tych jednostek wchodzą 3 bazy lotnictwa myśliwskiego oraz 2 bazy śmigłowców. W przypadku konfliktu lotnictwo myśliwskie będzie również realizowało zadania postawione przez dowódcę wojsk OP.

W 1995 w wyniku zacieśnienia integracji wojskowej Wspólnoty, Białoruś podpisała porozumienie o utworzeniu Połączonego Systemu Obrony Powietrznej WNP (PSOP), który został powołany w celu ochrony granic powietrznych i obrony najważniejszych obiektów znajdujących asie na terenie Białorusi przed uderzeniami z powietrza i kosmosu. Kierowanie działaniami w ramach połączonego systemu odbywa się z Centralnego Stanowiska Dowodzenia Wojsk Obrony Powietrznej Federacji Rosyjskiej (CSD WOP FR). Centralne Stanowisko Dowodzenia (CSD) wojsk OP Białorusi jest rozwinięte w rejonie miejscowości Fanipol k. Mińska. Stanowisko dowodzenia jest osłaniane przez dwa dywizjony rakiet: jeden uzbrojony w przeciwlotnicze zestawy rakietowe S-300, drugi - w zestawy S-200.

Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej na Białorusi

Stacjonujące na Białorusi jednostki rosyjskich SZ zostały określone przez obydwa państwa jako siły strategiczne. Obejmują one jednostki oraz obiekty wchodzące w skład strategicznych wojsk rakietowych, obrony powietrznej, lotniczych, marynarki wojennej, łączności, a także walki radioelektronicznej. Na mocy porozumień między stronami rosyjską i białoruską znajdują się one pod całkowitą kontrolą FR. Ogółem liczebność oddziałów rosyjskich stacjonujących na Białorusi wynosi 15 tys. żołnierzy, którzy użytkują około 50 obiektów. Do najważniejszych jednostek i obiektów SZ FR znajdujących sie na terytorium RB należą:

• dwie Dywizje Rakiet Strategicznych (Lida i Mozyrz), wchodzące w skład armii rakiet strategicznych (ARS);
• Dywizja Lotnictwa Bombowego (w Bobrujsku), sześć pułków lotniczych (rozlokowanych w Bałbasowie, Moczuliszczach, Baranowiczach, Bobrujsku, Bobrowiczach) oraz pułk lotnictwa rozpoznawczego (w Zjabrowce);
• Centrum Łączności Marynarki Wojennej (w Wilejce), podległe dowództwu Floty Bałtyckiej;
• radiolokacyjny posterunek wczesnego ostrzegania o napadzie rakietowym (w Baranowiczach);
• stacja radiolokacyjnego systemu dalekiej nawigacji;
• element systemu dowodzenia siłami morskimi (w Gancewiczach).

W uzbrojeniu powyższych jednostek znajduje się:

• ponad 30 strategicznych pocisków rakietowych RS-12M Topola (SS-25);
• około 30 samolotów rozpoznawczych dalekiego zasięgu Tu-22;
• około 100 samolotów (Su-24 i T-16).

Zgodnie z postanowieniami układu START i Protokołu Lizbońskiego rakiety RS-12M mają zostać wycofane do Rosji do końca 1999 oraz pułk lotnictwa rozpoznawczego 29 Tu-22, do 2000r.